 |
| Με το βελάκι στην εικόνα σημειώνεται η έκρηξη σουπερνόβα στο Γαλαξία Ανεμόμυλο |
Νέα σημαντικά στοιχεία για τις τρομερές αστρικές εκρήξεις
Είναι γνωστό ότι τα άστρα ολοκληρώνουν τον κύκλο της ζωής τους με διαφόρους τρόπους. Τα μεγαλύτερα σε μέγεθος άστρα όταν κάψουν τα καύσιμα τους συνήθως καταρρέουν βαρυτικά σε μια διεργασία που οδηγεί στην αυτοκαταστροφή τους σε ένα από τα πιο βίαια φαινόμενα στο Σύμπαν. Προκαλείται μια τρομερή έκρηξη που διαλύει το άστρο στα εξ ων συνετέθη διασκορπίζοντας τα υλικά του σε τεράστιες αποστάσεις στο Διάστημα. Η κρατούσα θεωρία αναφέρει ότι από αυτή την διασπορά των υλικών και των χημικών στοιχείων δημιουργούνται στη συνέχεια νέα πιο σύνθετα άστρα τα οποία διαθέτουν στοιχεία που συνδέονται με την παρουσία της ζωής.
Πριν από περίπου 20 εκατομμύρια χρόνια, σε έναν όχι και τόσο μακρινό γαλαξία, ένα μεγάλο αστέρι εξερράγη και εκτόξευσε στο Διάστημα στοιχεία που αποτελούν τους δομικούς λίθους της ζωής. Πριν από έναν χρόνο, κατά τύχη, καθώς το φως που εξέπεμψε έφτασε στη Γη, μια ομάδα επιστημόνων από το Ισραήλ, παρατήρησε και για πρώτη φορά συνέλεξε δεδομένα από τα πρώτα στάδια μιας τέτοιας έκρηξης που ονομάζεται υπερκαινοφανής αστέρας αλλά είναι πιο γνωστό με τον όρο σουπερνόβα.
Η εικόνα που συνέθεσαν προσφέρει μια λεπτομερή ματιά στην προέλευση στοιχείων κρίσιμης σημασίας για την ύπαρξή μας, όπως το ασβέστιο στα δόντια μας ή ο σίδηρος στο αίμα μας. «Στην πραγματικότητα, βλέπουμε το συμπαντικό καμίνι όπου σχηματίζονται τα βαριά χημικά στοιχεία, τη στιγμή που σχηματίζονται. Το παρατηρούμε ενώ συμβαίνει. Είναι πραγματικά η μοναδική ευκαιρία», σχολίασε ο Αβισάι Γκαλ-Γιαμ, αστροφυσικός στο Ινστιτούτο Επιστημών Βάιζμαν.
Η ανακάλυψη
Τα ευρήματα της ανακάλυψης δημοσιεύονται τώρα στην επιθεώρηση «Nature» και δείχνουν ότι το γιγαντιαίο άστρο, που βρισκόταν στον γειτονικό γαλαξία Μεσιέ 101 (γνωστός και με την ονομασία «Γαλαξίας Ανεμόμυλος») πιθανότατα άφησε πίσω του μια μαύρη τρύπα μετά την έκρηξή του. Ένας ερασιτέχνης αστρονόμος που έτυχε να παρακολουθεί τον γαλαξία αυτόν ενημέρωσε τους ερευνητές ότι κάτι συνέβαινε. Εκείνοι έστρεψαν αμέσως τα τηλεσκόπια τους στο αστέρι και άρχισαν να καταγράφουν τα πρώτα στάδια της έκρηξης. Η ομάδα επικοινώνησε με τη NASA η οποία άλλαξε τον προγραμματισμό της και έστρεψε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble στον υπερκαινοφανή αστέρα. Έτσι παρατηρήθηκε το υπεριώδες φως της έκρηξης, το οποίο μπλοκάρεται από την ατμόσφαιρα και δεν φτάνει στη Γη.
Μαζί με τα χημικά στοιχεία που εκτοξεύτηκαν στο Διάστημα, όπως άνθρακας, άζωτο και οξυγόνο, τα δεδομένα από τις υπεριώδεις ακτίνες έδειξαν μια ασυμφωνία μεταξύ της αρχικής μάζας του άστρου και της μάζας που εκτοξεύτηκε στο Διάστημα κατά την έκρηξη. «Υποψιαζόμαστε ότι μετά την έκρηξη έμεινε πίσω μια μαύρη τρύπα, μια καινούρια μαύρη τρύπα που δεν υπήρχε εκεί προηγουμένως. Είναι τα απομεινάρια της έκρηξης. Ένα μέρος της μάζας του άστρου κατέρρευσε βαρυτικά και δημιούργησε μια νέα μαύρη τρύπα», είπε ο Γκαλ-Γιαμ. Οι μαύρες τρύπες είναι σώματα με τεράστια πυκνότητα και βαρυτικές δυνάμεις τέτοιες που τίποτα, ούτε καν το φως, δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτές.
Αφού δημιούργησαν ένα είδος «αποτυπώματος» υπερκαινοφανούς αστέρα, από την αρχή μέχρι το τέλος, ο Γκαλ-Γιαμ είπε ότι οι επιστήμονες θα μπορούν ενδεχομένως να εντοπίζουν επικείμενες εκρήξεις αστέρων σε άλλα μέρη. «Ίσως να μπορούμε σε λίγα χρόνια να λέμε, όχι για όλα τα αστέρια αλλά για κάποια από αυτά ότι υποψιαζόμαστε πως το τάδε αστέρι πρόκειται να εκραγεί. Αυτό θα είναι υπέροχο και θα ξέρουμε πώς να είμαστε προετοιμασμένοι», πρόσθεσε.
Naftemporiki.gr με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ
