Η χαμένη πόλη της Ατλαντίδας είναι ένα μυστηριώδες μέρος που κεντρίζει το ενδιαφέρον ιστορικών και αρχαιολόγων εδώ και εκατοντάδες χρόνια.
Η πρώτη αναφορά στην Ατλαντίδα έγινε για πρώτη φορά από τον αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο Πλάτωνα πριν από περίπου 2.500 χρόνια. Την περιέγραψε ως μια ναυτική αυτοκρατορία που κυβέρνησε τα δυτικά μέρη του γνωστού κόσμου.
Ο φιλόσοφος δεν έγραψε για την Ατλαντίδα επειδή την είχε δει ή είχε ακούσει κάποια ιστορία. Επινόησε την Ατλαντίδα καθαρά ως μια φανταστική οντότητα για να στείλει ένα μήνυμα.
Ωστόσο αυτό δεν εμπόδισε αμέτρητους ανθρώπους να προσπαθούν να «διαβάζουν» πίσω από τις λέξεις του Πλάτωνα και να βρουν την πραγματική Ατλαντίδα. Αρκετές πόλεις σε όλον τον κόσμο έχουν συγκεντρώσει πιθανότητες να ήταν στην αρχαιότητα η μυθική πόλη.
Η πόλη που συγκέντρωσε πολλές πιθανότητες να είναι η χαμένη Ατλαντίδα είναι η αρχαία πόλη Θώνις – Ηράκλειον. Το αρχαίο λιμάνι της Αιγύπτου, το οποίο βρέθηκε τελικά κάτω από τα νερά της Μεσογείου.
Οι αρχαιολόγοι έχουν βρει αμέτρητα ενδιαφέροντα κειμήλια και αντικείμενα που ενισχύουν τις εκτιμήσεις ότι ίσως ήταν η μυθική πόλη. Βρίσκεται κοντά στον ποταμό Νείλο και αποτέλεσε βασικό εμπορικό κόμβο πριν από την ίδρυση της Αλεξάνδρειας από τους Έλληνες το 331 π.Χ.
Η ιστορία της πόλης είναι θρυλική, με αρχαίους γραφείς να αναφέρουν την ίδρυσή του ήδη από τον 12ο αιώνα π.Χ. Στις μέρες της παρακμής των Φαραώ της Αιγύπτου η πόλη ήταν υψίστης σημασίας για την αιγυπτιακή αυτοκρατορία. Ωστόσο η κατάρρευση της ήταν θέμα χρόνου.
Με την πάροδο των ετών η πόλη αποδυναμώθηκε από έναν συνδυασμό σεισμών, τσουνάμι και ανόδου της στάθμης της θάλασσας. Κάποια στιγμή, γύρω στο 100 π.Χ., πιθανότατα μετά από μια σφοδρή πλημμύρα, το έδαφος της πόλης μετατράπηκε κυριολεκτικά σε υγρό.
Οι σεισμοί είναι γνωστό ότι προκαλούν τέτοια φυσικά φαινόμενα, και δονήσεις της γης και παλιρροιακά κύματα αναφέρθηκαν από αρχαίους ιστορικούς την εποχή της βύθισης της Θώνις – Ηράκλειον.
Το έδαφος που βρίσκεται γύρω από τη νοτιοανατολική λεκάνη της Μεσογείου – κατά μήκος της ακτογραμμής της Αιγύπτου – είναι γνωστό ότι είναι επιρρεπές σε ρευστοποίηση. Έτσι τα κτίρια από σκληρό πηλό της Θώνις – Ηράκλειον κατέρρευσαν πλήρως μέσα στο νερό.
Αρκετοί κάτοικοι της πόλης κατάφεραν να διαφύγουν και να εγκατασταθούν αλλού. Λίγοι παρέμειναν στη θέση τους κατά την ρωμαϊκή εποχή και στην αρχή της αραβικής κυριαρχίας. Μέχρι το τέλος του 8ου αιώνα μ.Χ., οτιδήποτε είχε απομείνει από την πόλη είχε πλήρως υποχωρήσει μέσα στην θάλασσα.
Η Θώνις – Ηράκλειον παρέμεινε κάτω από τα κύματα της Μεσογείου για 1.200 χρόνια. Η άμμος και άλλα συντρίμμια είχαν καλύψει πλήρως τα αρχαιολογικά ευρήματα από την πόλη, που φαίνεται ότι διατηρήθηκε εξαιρετικά.
Στις αρχές της δεκαετίες του 2000 αρχαιολόγοι σε υποβρύχιες έρευνες ανακάλυψαν την πόλη. Έκτοτε έχουν βρεθεί πολλά ευρήματα στην τοποθεσία, όπως μεγάλα αγάλματα, σαρκοφάγοι ζώων, ερείπια ναών, θραύσματα αγγείων, κοσμήματα και νομίσματα.
Το 2021, μια εντελώς πιο παράξενη ανακάλυψη έγινε όταν οι δύτες βρήκαν παλιά καλάθια γεμάτα με φρούτα. Η ομάδα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Υποβρύχιας Αρχαιολογίας (IEASM), με επικεφαλής τον Γάλλο θαλάσσιο αρχαιολόγο Franck Goddio, μελετούσε την περιοχή για πολλά χρόνια, αλλά δεν περίμενε ποτέ να βρει φρούτα ηλικίας 2.400 ετών.
Βρήκαν επίσης πολλά κομμάτια καμένου μετάλλου, τα οποία πίστευαν ότι έδειχναν ότι στο Θωνίς-Ηράκλειο είχε πραγματοποιηθεί κάποιου είδους τελετουργική πρακτική.
«Πρέπει να έχουν γίνει θεαματικές τελετές εκεί. Ο τόπος πρέπει να ήταν σφραγισμένος για εκατοντάδες χρόνια, καθώς δεν έχουμε βρει αντικείμενα που να χρονολογούνται αργότερα από τις αρχές του τέταρτου αιώνα π.Χ., παρόλο που η πόλη έζησε για αρκετές εκατοντάδες χρόνια ύστερα από αυτό», δήλωσε ο κ. Goddio σε δήλωση που εξέδωσε τότε η IEASM.
Βρέθηκαν επίσης εισαγόμενα πολυτελή ελληνικά κεραμικά, καθώς και τα υπολείμματα ενός μεγάλου τύμβου, ενός ελληνικού ταφικού χώρου.
