 |
| Ο πλανήτης έχει μάζα18 φορές μεγαλύτερη από το γίγαντα του ηλιακού μας συστήματος. |
Με τη βοήθεια του τηλεσκοπίου Subaru στη Χαβάη αστρονόμοι εντόπισαν έναν γιγάντιο εξωπλανήτη και έναν καφέ νάνο, καθένας από τους οποίους περιφέρεται γύρω από το δικό του άστρο. Ο εξωπλανήτης έχει μάζα 18 φορές μεγαλύτερη από αυτή του μεγαλύτερου πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος, του Δία.
Αυτά τα αντικείμενα αποτελούν τις πρώτες ανακαλύψεις από το OASIS (Observing Accelerators with SCExAO Imaging Survey) ένα πρόγραμμα που συνδυάζει μετρήσεις από το διάστημα με την προηγμένη απεικόνιση του Subaru για να αποκαλύψει κόσμους που διαφορετικά θα παρέμεναν κρυμμένοι.
Συνδυαστικά αυτά τα ευρήματα προσφέρουν βασικούς στόχους για το επερχόμενο Διαστημικό Τηλεσκόπιο Roman της NASA το οποίο θα τα χρησιμοποιήσει για να δοκιμάσει κρίσιμες τεχνολογίες απαραίτητες για την ανίχνευση και απεικόνιση πλανητών παρόμοιων με τη Γη.
Αυτή τη στιγμή μόνο περίπου το 1% των άστρων είναι γνωστό ότι φιλοξενούν γιγάντιους πλανήτες και καφέ νάνους που μπορούν να φωτογραφηθούν απευθείας με τα υπάρχοντα τηλεσκόπια.
Ακόμη και σε νεαρά πλανητικά συστήματα όπου αυτά τα αντικείμενα λάμπουν ακόμη από τη θερμότητα της δημιουργίας τους παραμένουν πολύ πιο αμυδρά από τα άστρα που περιβάλλουν και συχνά «χάνονται» στο φως τους. Έτσι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τους αστρονόμους ήταν να εντοπίσουν εξαρχής σε ποια άστρα πρέπει να αναζητηθούν αυτοί οι αχνoί συνοδοί.
Εδώ παρεμβαίνει το OASIS. Το πρόγραμμα αναλύει ακριβείς μετρήσεις από δύο αποστολές του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος, Hipparcos και Gaia, για να εντοπίσει άστρα των οποίων η κίνηση υποδηλώνει τη βαρύτητα αόρατων συνοδών. Όταν τέτοια άστρα εντοπιστούν, το OASIS τα παρατηρεί με το σύστημα Subaru Coronagraphic Extreme Adaptive Optics (SCExAO), το οποίο προσφέρει την εξαιρετική ακρίβεια και ποιότητα εικόνας που απαιτείται για την άμεση ανίχνευση αυτών των κρυμμένων αντικειμένων.
Η ανακάλυψη
Ο νέος πλανήτης έλαβε την ονομασία, HIP 54515 b και περιφέρεται γύρω από ένα άστρο 271 έτη φωτός μακριά από τη Γη στον αστερισμό του Λέοντα. Με μάζα σχεδόν 18 φορές αυτή του Δία, κινείται σε τροχιά παρόμοια με την απόσταση του Ποσειδώνα από τον Ήλιο. Ωστόσο το άστρο και ο πλανήτης εμφανίζονται πολύ κοντά μεταξύ τους όταν παρατηρούνται από τη Γη. Το σύστημα SCExAO παρήγαγε εξαιρετικά καθαρές εικόνες κάνοντας δυνατή την ανίχνευση του πλανήτη.
Η δεύτερη ανακάλυψη είναι ένας καφέ νάνος με μάζα 60 φορές αυτή του Δία που έλαβε την ονομασία HIP 71618 B και βρίσκεται 169 έτη φωτός μακριά από τη Γη στον αστερισμό του Βοώτη. Οι καφέ νάνοι αποκαλούνται συχνά «αποτυχημένα άστρα», επειδή σχηματίζονται όπως τα άστρα αλλά δεν αποκτούν αρκετή μάζα για να συντηρήσουν πυρηνική σύντηξη.
Αυτό που κάνει τον HIP 71618 B ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι διαθέτει ιδανικές ιδιότητες για παρατηρήσεις με το Διαστημικό Τηλεσκόπιο Roman. Το Roman θα πραγματοποιήσει μια επίδειξη τεχνολογίας για να δοκιμάσει συστήματα κορονογράφου, τα οποία θα είναι απαραίτητα για μελλοντικά τηλεσκόπια που θα επιχειρήσουν να απεικονίσουν πλανήτες παρόμοιους με τη Γη γύρω από άλλα άστρα, πλανήτες που είναι δέκα δισεκατομμύρια φορές πιο αμυδροί από τα άστρα τους.
Πριν από αυτή την ανακάλυψη, οι αστρονόμοι δεν είχαν ούτε έναν επιβεβαιωμένο στόχο που να πληροί όλες τις αυστηρές απαιτήσεις για αυτή την επίδειξη. Ο HIP 71618 B αλλάζει τα δεδομένα καθώς πληροί όλα τα κριτήρια: το άστρο του είναι φωτεινό και ο καφέ νάνος βρίσκεται στη σωστή απόσταση. Στα μήκη κύματος όπου λειτουργεί ο κορονογράφος του Roman θα είναι αρκετά αμυδρός σε σχέση με το άστρο του ώστε να επιτρέψει μετρήσεις που θα επικυρώσουν αυτές τις νέες τεχνολογίες.
Αυτές οι ανακαλύψεις από το OASIS δείχνουν πώς ο συνδυασμός διαστημικών μετρήσεων υψηλής ακρίβειας και επίγειας άμεσης απεικόνισης μπορεί να αποκαλύψει πλανήτες και καφέ νάνους που διαφορετικά θα παρέμεναν αόρατοι. Αυτό το είδος συνεργασίας όπου τα δεδομένα από το Διάστημα καθοδηγούν τις παρατηρήσεις από τη Γη αποδεικνύει ότι το τηλεσκόπιο Subaru θα συνεχίσει να αποτελεί ένα από τα κορυφαία παρατηρητήρια παγκοσμίως, ακόμη και καθώς νέα τηλεσκόπια έρχονται σε λειτουργία.
Naftemporiki.gr
