Η ρευματοειδής αρθρίτιδα μπορεί να ξεκινήσει χρόνια πριν φανεί στις αρθρώσεις. Δες τι συμβαίνει στη «σιωπηλή» πρώιμη φάση της.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα δεν ξεκινά ξαφνικά. Πολλές φορές, το ανοσοποιητικό σύστημα αρχίζει να αλλάζει χρόνια πριν εμφανιστεί πόνος ή δυσκαμψία στις αρθρώσεις. Οι ειδικοί ονομάζουν αυτή την περίοδο «πρώιμη σιωπηλή φάση», όπου υπάρχουν μικρές εσωτερικές αλλαγές στον οργανισμό, αλλά τίποτα που να γίνεται εύκολα αντιληπτό. Σε αυτό το στάδιο μπορεί να εμφανίζονται ήπιοι δείκτες φλεγμονής στο αίμα ή αυτοαντισώματα, χωρίς όμως κλασικές εκδηλώσεις στα χέρια ή στα γόνατα. Η κατανόηση αυτής της φάσης βοηθά στην έγκαιρη αξιολόγηση από ρευματολόγο και σε πιο αποτελεσματική διαχείριση της νόσου στο μέλλον.
Η εικόνα του πρησμένου δαχτύλου και της πρωινής δυσκαμψίας είναι το τελευταίο κεφάλαιο μιας ασθένειας που εκδηλώνεται αργά με φλεγμονή στο ανοσοποιητικό σύστημα, χρόνια πριν ο οργανισμός εκδηλώσει τη νόσο. Μια μεγάλη, επταετής μελέτη από κορυφαίους αμερικανικούς ερευνητικούς φορείς έρχεται να ανατρέψει όσα θεωρούνταν δεδομένα και να αποδείξει ότι η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ) έχει αθόρυβες και βαθιές ρίζες, πολύ πριν πάρει μορφή συμπτωμάτων.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα: Η νόσος ξεκινά πριν… τη νόσο
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα, μια σοβαρή αυτοάνοση πάθηση που διαλύει αργά τις αρθρώσεις μέσω έντονης φλεγμονής, φαίνεται πως δεν ξεκινά στο σημείο που ο ασθενής νιώθει πόνο. Σύμφωνα με τα δεδομένα της έρευνας, οι πρώτες «αναταράξεις» δεν συμβαίνουν στους ώμους, στα δάχτυλα ή στα γόνατα, αλλά στο ανοσοποιητικό σύστημα. Και αυτές οι αναταράξεις συμβαίνουν χρόνια πριν την κλινική εκδήλωση.
Η μελέτη, που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Allen, το CU Anschutz, το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο και το Ερευνητικό Ινστιτούτο Benaroya, θεωρείται η πιο λεπτομερής χαρτογράφηση της πρώιμης, σιωπηλής φάσης της ΡΑ.
Οι επιστήμονες επέλεξαν άτομα που έφεραν αντισώματα ACPA, έναν αναγνωρισμένο δείκτη υψηλού κινδύνου. Η επταετής παρακολούθησή τους έδειξε ότι τα άτομα αυτά αντιμετώπιζαν προβλήματα με το ανοσοποιητικό τους πολύ πριν εμφανιστεί το πρώτο σύμπτωμα.
Τα ευρήματα: Η φλεγμονή ξεκινά πριν τον πόνο
Τα άτομα υψηλού κινδύνου εμφάνιζαν στο αίμα τους σημάδια γενικευμένης φλεγμονής, αντίστοιχα με αυτά που παρατηρούνται σε ήδη διαγνωσμένους ασθενείς. Με απλά λόγια: η ασθένεια εργαζόταν υπόγεια, χωρίς να έχει δώσει σημάδια ανησυχίας.
Παράλληλα, εντοπίστηκαν σημαντικές ανοσολογικές ανωμαλίες:
- Β κύτταρα:
Σε υπερδραστήρια, “πολεμική” κατάσταση, έτοιμα να παράγουν αυτοαντισώματα που στρέφονται ενάντια στους ίδιους τους ιστούς.
- Τ-βοηθητικά κύτταρα:
Αυξημένα σε βαθμό που προωθούσαν αυτοάνοσες αντιδράσεις.
- Το πιο απρόσμενο εύρημα;
Ακόμη και παρθένα Τ-κύτταρα, δηλαδή κύτταρα που δεν είχαν ποτέ εκτεθεί σε απειλή, έφεραν επιγενετικές αλλαγές. Δεν είχε αλλάξει το DNA τους, αλλά ο τρόπος που ενεργοποιούσαν γονίδια. Το ανοσοποιητικό είχε ήδη να προετοιμάζεται για μια μελλοντική αυτοάνοση επίθεση.
Στο αίμα των συμμετεχόντων βρέθηκαν επίσης μονοκύτταρα που παρήγαγαν σε υψηλές ποσότητες φλεγμονώδη μόρια. Αυτά τα μονοκύτταρα έμοιαζαν έντονα με τα μακροφάγα που αργότερα εντοπίζονται στις φλεγμονώδεις αρθρώσεις ασθενών με ΡΑ. Το τελευταίο ειδικά είναι ένα ξεκάθαρο σημάδι, πώς η πορεία προς την κλινική εκδήλωση είχε ήδη χαραχθεί.
Τι σημαίνουν η διαπίστωση αυτή για τους επιστήμονες
Τα ευρήματα ανοίγουν έναν εντελώς νέο δρόμο. Αν οι γιατροί μπορέσουν να αναγνωρίσουν εγκαίρως ποια άτομα υψηλού κινδύνου έχουν ξεκινήσει την «σιωπηρή» φάση της νόσου, τότε η πρόληψη μπορεί να φέρει σημαντική διαφορά στην εξέλιξη της νόσου και την ποιότητα ζωής των ασθενών, με το πέρασμα του χρόνου.
Συγκεκριμένα,
- η παρακολούθηση μπορεί να γίνει πιο στοχευμένη,
- η θεραπεία μπορεί να ξεκινήσει πριν εμφανιστεί ο έντονος πόνος,
Με λίγα λόγια, η παραπάνω επιστημονική διαπίστωση μπορεί πολύ σύντομα να βοηθήσει στην επαναχάραξη της κατανόησης της ΡΑ, καθώς η γνώση ότι το ανοσοποιητικό προετοιμάζεται για την επίθεση της ασθένειας, χρόνια πριν ο ασθενής νιώσει την πρώτη δυσκαμψία, θα ανοίξει νέους δρόμους στον τρόπο που γίνεται η διάγνωση, η παρέμβαση και η πρόληψη.
Έτσι μπορεί να περιοριστεί το βάρος μιας ασθένειας που συχνά οδηγεί σε χρόνια αναπηρία και σημαντική απώλεια ποιότητας ζωής.
Συμβουλές
Αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, κάνε προληπτικό έλεγχο σε ρευματολόγο.
Πρόσεξε τον τρόπο ζωής: ύπνος, άσκηση, διατροφή μειώνουν τη συνολική φλεγμονή.
Κατέγραψε τυχόν αλλαγές στο σώμα σου και συζήτησέ τες με ειδικό.
Μην αγνοείς παρατεταμένη κόπωση ή ανεξήγητη δυσφορία.
Ακολούθησε εξατομικευμένο πρόγραμμα που σου δίνει ο γιατρός.
Η ρευματοειδής αρθρίτιδα δεν χρειάζεται να σε αιφνιδιάσει. Η ενημέρωση για την πρώιμη, «σιωπηλή» φάση της μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στο πώς θα εξελιχθεί η υγεία σου στο μέλλον. Αν έχεις οικογενειακό ιστορικό ή αν νιώθεις ότι το σώμα σου αλλάζει χωρίς ξεκάθαρη εξήγηση, μίλησε με ρευματολόγο και ζήτα έναν προληπτικό έλεγχο. Η έγκαιρη αξιολόγηση επιτρέπει πιο στοχευμένη παρακολούθηση και δράση, πριν η κατάσταση φτάσει στις αρθρώσεις. Η φροντίδα ξεκινά από την κατανόηση — και αυτή είναι η καλύτερη ασπίδα.
Το άρθρο έχει ενημερωτικό χαρακτήρα και βασίζεται σε επιστημονικές πηγές.
