 |
| Αποκαλύπτονται τα φαινόμενα που παράγουν το διαστημικό καιρό στο ηλιακό μας σύστημα. |
Η εικόνα που αποτελεί σύνθεση παρατηρήσεων οκτώ ημερών τον περασμένο Μάρτιο, όταν το σκάφος είχε την πρώτη καθαρή θέα της περιοχής, δείχνει φωτεινά τόξα που περιστρέφονται γύρω από τον πόλο αποτελώντας λαμπερά ίχνη που αφήνουν μαγνητικές δομές καθώς κινούνται προς την άκρη του Ήλιου με απροσδόκητα υψηλές ταχύτητες. Τα ευρήματα αποκαλύπτουν ότι το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου μετακινείται προς τους πόλους του πολύ ταχύτερα από ό,τι προέβλεπαν οι επιστήμονες.
«Για να κατανοήσουμε τον μαγνητικό κύκλο του Ήλιου, μας λείπει ακόμη γνώση για το τι συμβαίνει στους πόλους του. Το Solar Orbiter μπορεί πλέον να προσφέρει αυτό το χαμένο κομμάτι του παζλ» αναφέρει ο Σάμι Σολάνκι διευθυντής του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ για την Έρευνα του Ηλιακού Συστήματος στη Γερμανία και συν-συγγραφέας της μελέτης.
Ο μαγνητισμός του Ήλιου ακολουθεί έναν περίπου 11ετή κύκλο, κατά τον οποίο τα μαγνητικά πεδία περιστρέφονται, αντιστρέφονται και αναδομούνται, προκαλώντας φαινόμενα όπως ηλιακές κηλίδες, εκλάμψεις και τεράστιες ηλιακές καταιγίδες που μπορούν να πλήξουν τη Γη.
Στην καρδιά αυτού του κύκλου βρίσκεται μια «μαγνητική μεταφορική ταινία» από αργά κινούμενα ρεύματα πλάσματος που μεταφέρουν τις γραμμές μαγνητικού πεδίου από τον ισημερινό προς τους πόλους κοντά στην επιφάνεια, και στη συνέχεια πίσω προς τον ισημερινό βαθιά μέσα στον Ήλιο. Αυτή η παγκόσμια κυκλοφορία διατηρεί το μαγνητικό πεδίο του Ήλιου αλλά οι πολικές περιοχές κρίσιμες για τη διαδικασία αυτή, παρέμεναν έως τώρα μυστηριώδεις.
Από τη Γη οι πόλοι του Ήλιου είναι σχεδόν αδύνατο να μελετηθούν απευθείας καθώς φαίνονται μόνο πλάγια ενώ τα περισσότερα διαστημικά σκάφη έχουν κινηθεί σε τροχιές κοντά στο ηλιακό ισημερινό αφήνοντας τους πόλους ουσιαστικά ανεξερεύνητους. Αυτό άλλαξε τον Μάρτιο του 2025 όταν το Solar Orbiter έγειρε την τροχιά του κατά 17 μοίρες προσφέροντας στους ερευνητές την πρώτη άμεση θέα πάνω από το νότιο άκρο του Ήλιου.
Η εικόνα του μαγνητικού πεδίου του Ήλιου. Η λευκή κουκκίδα είναι το σκάφος Solar Orbiter. πηγή φωτό. (ESA & NASA / Solar Orbiter / EUI-Team)Τα ευρήματα
Στη νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «The Astrophysical Journal Letters» οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από δύο βασικά όργανα του Solar Orbiter, το Polarimetric and Helioseismic Imager (PHI) και το Extreme Ultraviolet Imager (EUI), τα οποία μαζί χαρτογραφούν την κίνηση του θερμού πλάσματος και των μαγνητικών πεδίων στην ηλιακή επιφάνεια.
Οι εικόνες εστίασαν στη χρωμόσφαιρα όπου το μαγνητικό δίκτυο αφήνει λαμπερά, επιμήκη τόξα, που αποτυπώνουν την κίνηση των μαγνητικών δομών καθώς ο Ήλιος περιστρέφεται.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τεράστιες φυσαλίδες αναβραζόμενου πλάσματος (ιονισμένο αέριο), δύο έως τρεις φορές μεγαλύτερες από τη Γη, σαρώνουν τα μαγνητικά πεδία προς τους πόλους με ταχύτητες 32 έως 72 χιλιομέτρων την ώρα, σχεδόν όσο κοντά στον ισημερινό και πολύ πιο γρήγορα απ’ ό,τι προέβλεπαν τα μοντέλα.
«Οι φυσαλίδες στους πόλους λειτουργούν σαν ιχνηλάτες. Μας επιτρέπουν να δούμε για πρώτη φορά το πολικό σκέλος της ενδεκαετούς κυκλοφορίας του Ήλιου» λέει ο Λάκσμι Πραντίπ Τσίτα, επικεφαλής της μελέτης
Η εργασία αυτή, όπως σημειώνουν οι συγγραφείς, «σηματοδοτεί μια νέα εποχή» στην εξερεύνηση των πολικών περιοχών του Ήλιου, προσφέροντας τα πολυαναμενόμενα δεδομένα για να κατανοήσουμε τη μηχανή που τροφοδοτεί τον ηλιακό κύκλο και το μαγνητικό πεδίο που διαμορφώνει ολόκληρο το ηλιακό σύστημα.
