 |
| Νέα μελέτη ανατρέπει πλήρως τις θεωρίες εμφάνισης πολύπλοκης ζωής στη Γη |
Μια νέα μελέτη που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Precambrian Research» αναφέρει ότι οι πρώτες σύνθετες μορφές ζωής είναι πιθανό να εξελίχθηκαν περισσότερο από 1,5 δισεκατομμύριο χρόνια νωρίτερα από ό,τι πιστεύουμε. Η ερευνητική ομάδα της μελέτης υποστηρίζει ότι πριν από 2,1 δισ. έτη τεκτονικές διεργασίες που συνέβησαν στη Γη δημιούργησαν περιβάλλον φιλικό στην παρουσία σύνθετης ζωής και άρα μπορεί να έκαναν τότε την εμφάνιση τους οι πρώτες σύνθετες μορφές ζωής ή έστω λίγο αργότερα αλλά σε κάθε περίπτωση πολύ νωρίτερα από ότι πιστεύουμε σήμερα.
Η επιστημονική κοινότητα έχει υποδεχθεί με επιφυλάξεις τη νέα μελέτη και διάφοροι ειδικοί λένε ότι χρειάζονται περισσότερα στοιχεία για να υποστηριχθεί αυτή η νέα θεωρία. Οι παλαιότερες γνωστές μορφές ζωής είναι περίπου 3,5 έως 4 δισεκατομμύρια ετών, από τη Γροιλανδία, τον Καναδά και την Αυστραλία, αλλά ήταν απλοί μικροσκοπικοί οργανισμοί. Η ζωή θα έπρεπε να περιμένει να αλλάξουν οι συνθήκες για να μπορέσει να εξελιχθεί σε κάτι πιο περίπλοκο, όπως ένα φυτό ή ένα ζώο.
Στη νέα μελέτη οι ερευνητές κάνουν λόγο για μια πανάρχαιη περίοδο υποβρύχιας ηφαιστειακής δραστηριότητας στη λεκάνη Francevillian στη σημερινή Γκαμπόν της Κεντρικής Αφρικής. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυτή η δραστηριότητα αύξησε την ποσότητα φωσφόρου και οξυγόνου στον ωκεανό, δημιουργώντας τις ιδανικές συνθήκες για πολύπλοκη ζωή.
«Γνωρίζουμε ήδη ότι οι αυξήσεις στις συγκεντρώσεις οξυγόνου θαλάσσιου φωσφόρου και θαλασσινού νερού συνδέονται με ένα επεισόδιο βιολογικής εξέλιξης πριν από περίπου 635 εκατομμύρια χρόνια. Η μελέτη μας προσθέτει ένα άλλο, πολύ παλαιότερο επεισόδιο στο αρχείο, πριν από 2,1 δισεκατομμύρια χρόνια» αναφέρει ο Έρνεστ Τσι Φρου λέκτορας στις Επιστήμες Γης στο βρετανικό Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.
Η σύγκρουση
Απολιθώματα που έχουν εντοπιστεί στη λεκάνη Francevillian αποτελούν εδώ και αρκετά χρόνια αντικείμενο μελέτης αλλά και διαφωνιών στην επιστημονική κοινότητα. Κάποιοι ερευνητές υποστήριξαν το 2010 ότι ορισμένα απολιθώματα ανήκουν σε σύνθετες μορφές ζωές που ζούσαν πολύ πριν από 635 εκατ. έτη αλλά υπήρξε διαφωνία μεταξύ ειδικών για το ποια από αυτά τα απολιθώματα αποτελούν ίχνη σύνθετης ζωής ενώ κάποιοι αμφισβήτησαν το αν τα ευρήματα αυτά αποτελούν απολιθώματα.
Σύμφωνα με τη νέα μελέτη υπήρξε μια σύγκρουση μεταξύ του Congo και του São Francisco, δύο αρχαίων ηπείρων που υπήρχαν πριν από περισσότερα από 2 δισεκατομμύρια χρόνια. Η σύγκρουση αυτή προκάλεσε ηφαιστειακή δραστηριότητα που έθεσε τις βάσεις για την εμφάνιση περίπλοκης ζωής.
Οι ερευνητές μελέτησαν δείγματα πετρωμάτων που ελήφθησαν από γεωτρήσεις στη λεκάνη Francevillian παρέχοντας στοιχεία για το πώς ήταν οι συνθήκες πριν από περίπου δύο δισ. έτη. Με βάση τη γεωλογική και χημική σύνθεση των πετρωμάτων η ομάδα παρουσίασε ένα σενάριο στο οποίο τα ηφαίστεια αποκόπτουν ένα τμήμα νερού από τον υπόλοιπο ωκεανό, δημιουργώντας μια ρηχή, πλούσια σε θρεπτικά συστατικά εσωτερική θάλασσα. Αυτή η θάλασσα περιείχε περισσότερο φώσφορο και οξυγόνο, τα οποία επέτρεψαν στα βακτήρια να ευδοκιμήσουν και δημιούργησαν μια πηγή τροφής για την εξέλιξη άλλων πιο πολύπλοκων οργανισμών.
Οι ερευνητές περιγράφουν αυτό το σενάριο ως μια «πρώτη προσπάθεια» περίπλοκης ζωής επειδή οι συνθήκες περιορίζονταν σε αυτή τη θάλασσα. Ο γύρω ωκεανός δεν ήταν τόσο φιλόξενος και πλούσιος σε θρεπτικά συστατικά για να επιτρέψει την εξάπλωση σύνθετων μορφών ζωής κάτι που δεν θα άλλαζε για περίπου 1,5 δισεκατομμύριο χρόνια.
«Ενώ η πρώτη προσπάθεια απέτυχε να εξαπλωθεί η δεύτερη συνέχισε να δημιουργεί τη ζωική βιοποικιλότητα που βλέπουμε σήμερα στη Γη» υποστηρίζει ο Τσι Φρου.
Ωστόσο υπάρχουν ενστάσεις από επιστήμονες. Ο Γκράχαμ Σιλντς, καθηγητής γεωλογίας στο University College του Λονδίνου που δεν συμμετείχε στην έρευνα, είπε ότι έχει κάποιες επιφυλάξεις σχετικά με τη νέα μελέτη. «Δεν είμαι αντίθετος στην ιδέα ότι υπήρχαν υψηλότερα θρεπτικά συστατικά πριν από 2,1 δισεκατομμύρια χρόνια, αλλά δεν είμαι πεπεισμένος ότι αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε διαφοροποίηση για να σχηματιστεί περίπλοκη ζωή». Άλλοι επιστήμονες συμφωνούν με ορισμένα ευρήματα της μελέτης αλλά λένε ότι χρειάζονται νέες έρευνες που να υποστηρίξουν τη μελέτη αυτή στο σύνολο της.
