 |
| Ήταν 10 ως 100 φορές ισχυρότερη από όσο πιστεύαμε μέχρι σήμερα |
Η ηφαιστειακή έκρηξη στη Σαντορίνη τον 16ο αιώνα π.Χ δεν συγκλόνισε μόνο το νησί αλλά ολόκληρο το Αιγαίο δημιουργώντας σύμφωνα με μια δημοφιλή θεωρία γεωατμοσφαιρικές συνέπειες τέτοιας έντασης και έκτασης ώστε να προκαλέσει την πτώση του μινωικού πολιτισμού ενώ κάποιοι ειδικοί αναφέρουν ότι οι επιπτώσεις αυτές είχαν σοβαρό αντίκτυπο και στον πολιτισμό της Αρχαίας Αιγύπτου.
Τους επόμενους αιώνες το σύνθετο υποθαλάσσιο ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης είχε άλλοτε μικρότερη και άλλοτε εντονότερη δραστηριότητα. Το 736 μ.Χ. έχει καταγραφεί μια ακόμη έκρηξη στη Σαντορίνη. «Οι ιστορικές μαρτυρίες αναφέρουν ότι, το καλοκαίρι του 726 μ.Χ., η θάλασσα μέσα στην καλντέρα της Σαντορίνης άρχισε να βράζει μέχρι να ανέβει πυκνός καπνός και συνοδεύτηκε από πυροκλαστικές εκρήξεις. Μεγάλοι όγκοι ελαφρόπετρας εκτοξεύτηκαν σε τέτοια ποσότητα που κάλυψαν τη θάλασσα σε μια τεράστια έκταση, φτάνοντας στις ακτές της Μακεδονίας και της Μικράς Ασίας» αναφέρει επιστημονική ομάδα που πραγματοποίησε νέα έρευνα για αυτή την έκρηξη.
Ενώ αυτές οι περιγραφές υπαινίσσονται μια ιδιαίτερα βίαιη έκρηξη το μόνο ίχνος της είναι ένα λεπτό στρώμα ελαφρόπετρας στην Παλαιά Καμένη, ένα από τα δύο νησιά που βρίσκονται στο κέντρο της καλντέρας της Σαντορίνης. Με δημοσίευση τους στην επιθεώρηση «Nature Geoscience» οι ερευνητές αναφέρουν ότι εντόπισαν νέα ευρήματα που υποδεικνύουν ότι η έκρηξη του 726 μ.Χ. ήταν δέκα ως έκατο φορές ισχυρότερη από όσο πιστεύαμε μέχρι σήμερα και την παρομοιάζουν με αυτή στο ηφαίστειο Τόνγκα το 2022 που είναι μια από τις μεγαλύτερες σύγχρονες ηφαιστειακές εκρήξεις.
Τα υλικά
Οι πυρήνες ιζήματος που συνέλεξαν αποκάλυψαν ένα παχύ στρώμα ελαφρόπετρας και τέφρας, υποδεικνύοντας την έκρηξη που εκτοξεύτηκε 0,7 κυβικά μίλια (3,1 κυβικά χιλιόμετρα) υλικού – περίπου το ισοδύναμο 1 εκατομμυρίου ολυμπιακών πισινών. Οι επιστήμονες δεν περίμεναν να βρουν στοιχεία για μια τόσο ισχυρή έκρηξη μόλις 2.300 χρόνια μετά από μια έκρηξη που σχηματίζει καλντέρα. Το εύρημα υποδηλώνει ότι η καλντέρα της Σαντορίνης είναι ικανή να εκραγεί όταν θα έπρεπε —θεωρητικά— να επαναφορτιστεί, σύμφωνα με τη μελέτη.
«Το εύρημα μας ότι η καλντέρα της Σαντορίνης είναι ικανή να παράγει μεγάλες εκρηκτικές εκρήξεις σε πρώιμο στάδιο του κύκλου της καλντέρας συνεπάγεται αυξημένο δυναμικό κινδύνου για την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου», έγραψαν οι ερευνητές. Οι πυρήνες ιζήματος που συνέλεξαν οι ερευνητές από την περιοχή αποκάλυψαν ένα παχύ στρώμα ελαφρόπετρας και τέφρας, υποδεικνύοντας ότι η έκρηξη εκτόξευσε 3,1 κυβικά χιλιόμετρα υλικών που αντιστοιχεί σε ύλη που θα μπορούσε να γεμίσει ένα εκατομμύριο πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων.
Οι επιστήμονες δεν περίμεναν να βρουν στοιχεία για μια τόσο ισχυρή έκρηξη μόλις 2,300 χρόνια μετά την τρομερή έκρηξη του 1,600 π.Χ. Το εύρημα υποδηλώνει ότι το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης είναι πολύ πιο δυναμικό από όσο πιστεύαμε και μπορεί να «επαναφορτίζεται» παράγοντας μεγάλες εκρήξεις πολύ πιο σύντομα από ότι αντίστοιχου επιπέδου ηφαίστεια γεγονός που όπως λένε οι ερευνητές σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει αυξημένη προσοχή στη γεωλογική δραστηριότητα στην περιοχή γιατί ο κίνδυνος είναι αυξημένος.
Η άποψη αυτή στηρίζεται από σειρά ερευνών στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης τα τελευταία χρόνια με υπερσύγχρονα τεχνικά μέσα οι οποίες δείχνουν ότι υπάρχει σε εξέλιξη ιδιαίτερα έντονη γεωλογική δραστηριότητα και συγκέντρωση μάγματος στους ηφαιστειακούς θαλάμους φαινόμενο που χρήζει σταθερής παρατήρησης για να μπορούν οι ειδικοί να κάνουν αξιόπιστες εκτιμήσεις και προβλέψεις για το τι μπορεί να συμβεί στο κοντινό μέλλον.
