 |
| Πρόκειται για μια σπάνια κατηγορία πάλσαρ που χαρακτηρίζονται ως... δολοφονικές αράχνες |
Έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχει μια ομάδα νεκρών άστρων που είναι γνωστά ως «πάλσαρ αράχνες» τα οποία καταστρέφουν τα άστρα που βρίσκονται κοντά τους. Ερευνητική ομάδα πραγματοποίησε επισταμένες παρατηρήσεις στο σφαιρωτό σμήνος Ωμέγα Κενταύρου που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 17 χιλιάδων ετών φωτός από τη Γη σε μια προσπάθεια να εντοπίσει πάλσαρ αράχνες και να μελετήσει τη συμπεριφορά τους.
Σφαιρωτό σμήνος ή σφαιρωτό αστρικό σμήνος ονομάζεται στην αστρονομία μία πυκνή συγκέντρωση άστρων με σφαιρικό ή σχεδόν σφαιρικό σχήμα, που περιφέρεται γύρω από το κέντρο ενός γαλαξία ως δορυφόρος του. Έχουν εντοπιστεί περίπου 160 σφαιρικά σμήνη στον γαλαξία μας και πιστεύεται ότι υπάχουν μερικές δεκάδες ακόμη που περιμένουν τους αστρονόμους να τα εντοπίσουν.
Κατά μέσο όρο ένα σφαιρικό σμήνος περιέχει μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ως περίπου ένα εκατ. άστρα. Οι σπειροειδείς γαλαξίες σαν τον δικό μας διαθέτουν συνήθως μερικές εκατοντάδες σφαιρική σμήνη ενώ οι ελλειπτικοί γαλαξίες μερικές χιλιάδες.Ένα πάλσαρ είναι ο περιστρεφόμενος πυκνός πυρήνας που παραμένει αφού ένα τεράστιο άστρο καταρρεύσει για να σχηματίσει ένα αστέρι νετρονίων. Τα ταχέως περιστρεφόμενα αστέρια νετρονίων μπορούν να παράγουν δέσμες ακτινοβολίας. Όπως μια περιστρεφόμενη δέσμη φάρου, η ακτινοβολία μπορεί να παρατηρηθεί ως μια ισχυρή, παλλόμενη πηγή ακτινοβολίας ή πάλσαρ. Μερικά πάλσαρ περιστρέφονται δεκάδες έως εκατοντάδες φορές το δευτερόλεπτο, και αυτά είναι γνωστά ως «πάλσαρ χιλιοστών του δευτερολέπτου».
Τα πάλσαρ αράχνες είναι μια ειδική κατηγορία των πάλσαρ χιλιοστών του δευτερολέπτου και παίρνουν το όνομά τους για τη ζημιά που προκαλούν σε μικρότερα γειτονικά άστρα. Μέσω των ανέμων ενεργητικών σωματιδίων που ξεχύνονται από τα πάλσαρ αράχνες τα εξωτερικά στρώματα των αστεριών συντρόφων του πάλσαρ απομακρύνονται από αυτά.
Η κοσμική φωλιά των αραχνών
Χρησιμοποιώντας τα ραδιοτηλεσκόπια Parkes και MeerKAT ερευνητική ομάδα ανακάλυψε 18 πάλσαρ χιλιοστών του δευτερολέπτου στο σφαιρωτό σμήνος Ωμέγα Κενταύρου και στη συνέχεια χρησιμοποίησε το διαστημικό τηλεσκόπιο Chandra σε μια προσπάθεια να διαπιστώσει αν κάποια από αυτά είναι πάλσαρ αράχνες.
Οι ερευνητές εντόπισαν τελικά δέκα πάλσαρ αράχνες. Υπάρχουν δύο ειδών πάλσαρ αράχνης με βάση το μέγεθος του αστεριού που καταστρέφεται. Τα πάλσαρ αράχνης «Redback» καταστρέφουν άστρα που έχουν μάζα περίπου 10% της μάζας του Ήλιου. Το δεύτερο είδος ονομάζονται πάλσαρ αράχνης ονομάζονται «μαύρες χήρες» και καταστρέφουν άστρα με λιγότερο από το 5 τοις εκατό της μάζας του Ήλιου.
Η ομάδα διαπίστωσε ότι τα άστρα αράχνες Redback εκπέμπουν περισσότερο στο φάσμα των ακτίνων Χ από ότι οι μαύρες χήρες. Αυτό δίνει σαφείς αποδείξεις ότι η μάζα των άστρων στα οποία επιτίθενται τα άστρα αράχνες επηρεάζει την σχέση τους με τις ακτίνες Χ. Οι ακτίνες Χ που ανιχνεύθηκαν από το Chandra πιστεύεται ότι δημιουργούνται κυρίως όταν οι άνεμοι των σωματιδίων που ρέουν μακριά από τα πάλσαρ συγκρούονται με ανέμους ύλης που πνέουν μακριά από τα γειτονικά άστρα και παράγουν κύματα κρούσης, παρόμοια με αυτά που παράγονται από υπερηχητικά αεροσκάφη. Η εγγύτητα των γειτονικών άστρων με τα πάλσαρ σημαίνει ότι οι ακτίνες Χ μπορούν να προκαλέσουν σημαντική ζημιά σε αυτά τα άστρα μαζί με τον άνεμο των πάλσαρ.
