Το κολύμπι στη θάλασσα εκτός από την απόλαυση κρύβει και κινδύνους. Ένας από αυτούς είναι και οι τσούχτρες, οι οποίες μπορούν να εμφανιστούν κάθε στιγμή σε οποιαδήποτε παραλία επιλέξουμε για τα μπάνια μας στις διακοπές.
Τι πρέπει, λοιπόν, να κάνουμε άμεσα, όταν μας τσιμπήσει τσούχτρα ή αν χρειασθεί να προσφέρουμε τις πρώτες βοήθειες σε κάποιον άλλο; Ποια είναι αυτά που δεν πρέπει να κάνουμε, αλλά εμείς τα έχουμε συνηθίσει κατά παράδοση ως σωστά.
Ο αλλεργιολόγος Δημήτρης Χατζής, επιστημονικός συνεργάτης των νοσοκομείων του Ομίλου Υγεία, περιγράφει στην κάμερα του NEXTDEAL, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον ιατρικό μας συντάκτη Άρη Μπερζοβίτη, όλα αυτά που πρέπει να γνωρίζουμε προκειμένου να προφυλάξουμε τον εαυτό μας ή κάποιον άλλο από δυσάρεστες καταστάσεις.
Τι είναι όμως η τσούχτρα (επιστημονική ονομασία μέδουσα) που συναντάται κυρίως, στο Αιγαίο και στο Κρητικό πέλαγος;
Όπως μας αναφέρει ο κ. Χατζής πρόκειται για ασπόνδυλο ζώο, που ανήκει στα κνιδόζωα, και κατατάσσεται στα σκυφόζωα (αυτόνομη τάξη). Έχει ζελατινώδη υφή, με σώμα σε σχήμα καμπάνας, από το οποίο εκφύονται τα πλοκάμιά της. Στην επιφάνεια των πλοκαμιών υπάρχουν εκατομμύρια κνιδοκύτταρα ή νηματοκύταρα. Εντός των κνιδοκυττάρων υπάρχουν οι κνιδοκύστεις, οι οποίες περιέχουν το δηλητήριο της μέδουσας.
Στην ανωτέρω ονοματολογία υπάρχει το πρώτο συστατικό κνιδ-. Η λέξη κνίδη σημαίνει τσουκνίδα. Τόσο ή τσουκνίδα, όσο και η μέδουσα (στις κνιδοκύστεις) περιέχουν ισταμίνη. Η ισταμίνη, ως γνωστόν, προκαλεί το κνιδωτικό εξάνθημα («πετάλες» ή «καντήλες» ή «φλούμπες») με την συνοδό φαγούρα (κνησμός).
Οι αντιδράσεις από τις μέδουσες, προέρχονται από την επαφή των κνιδοκύστεων με το δέρμα, ως άμυνα της μέδουσας. Δεν πρόκειται δηλαδή για νυγμό. Έχει επικρατήσει, όμως, να αναφέρεται (ακόμα και στην επιστημονική ορολογία) ως τσίμπημα.
Οι εκατοντάδες ή χιλιάδες κνιδοκύστεις που αποκόπτονται από το σώμα της μέδουσας, και προσκολλώνται στο δέρμα, απελευθερώνουν εκτός από την ισταμίνη -σε αθρόα επίσης ποσότητα- και άλλες τοξίνες. Στο δηλητήριο της μέδουσας έχουν ανιχνευθεί, μέχρι σήμερα περισσότερες από 10 τοξικές ουσίες. Η πρώτη αντίδραση του οργανισμού είναι ο οξύτατος πόνος («τσούξιμο»). Μέσα σε λίγα λεπτά επέρχεται εντονότατη φαγούθρα, με διάχυτη ερυθρότητα, στα σημεία όπου εντοπίζονται οι κνιδοκύστεις. Τα φαινόμενα, πολύ συχνά, χειροτερεύουν με το ξύσιμο, το αντανακλαστικό, για την ανακούφιση, επακόλουθο της φαγούρας. Το ξύσιμο, όμως, προκαλεί (με την πίεση που ασκεί στις άθικτες κνιδοκύστεις) την περαιτέρω απελευθέρωση δηλητηρίου. Καθώς αναπτύσσεται εκ νέου φαγούρα, το ξύσιμο όπως συνεχίζεται, «σπάζει» και άλλες κνιδοκύστεις κ.ο.κ. Ώστε, ενώ αρχικά το 1% των κνιδοκύστεων ήταν υπεύθυνο, με τον φαύλο κύκλο φαγούρας-ξύσιμου ο αριθμός αυτός αυξάνει δραματικά, άρα και τα ενοχλήματα.
Εάν οι ποσότητες του δηλητηρίου είναι πολύ μεγάλες, και αυτό εξαρτάται από την επιφάνεια επαφής και από τους χειρισμούς, τότε η μαζική απελευθέρωση της ισταμίνης, αλλά και των άλλων τοξινών, είναι δυνατόν να οδηγήσει σε σοβαρή γενικευμένη αναφυλακτικού τύπου αντίδραση. Είναι προφανές ότι τέτοιου βαθμού αντίδραση απαιτεί άμεση αντιμετώπιση.
Δείτε, λοιπόν, στο βίντεο που ακολουθεί τις πολύτιμες συμβουλές που μας δίνει ο κ. Χατζής:
