Άγνωστος παραμένει ο τρόπος με τον οποίο ο εγκέφαλος παράγει τις νοητικές λειτουργίες παρά το ότι η επιστημονική έρευνα έχει αποκαλύψει τον ρόλο του στη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού και έχει αποκτήσει πολλές γνώσεις για την ανατομία και τη φυσιολογία του.
Είναι η συνείδηση προϊόν της λειτουργίας του εγκεφάλου ή είναι μια πνευματική οντότητα ανεξάρτητη της εγκεφαλικής λειτουργίας; Διαθέτει ο άνθρωπος ελεύθερη βούληση ή ο ανθρώπινος εγκέφαλος λειτουργεί ως «αυτόματο»; Είναι ο άνθρωπος ένας «γυμνός πίθηκος» που τον κατευθύνει το γονιδιακό του υπόστρωμα ή διαθέτει κάποιο εξελικτικό πλεονέκτημα έναντι των άλλων πρωτευόντων;
Απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά αναζητούν οι επιστήμονες που μετέχουν στην επιστημονική διημερίδα με θέμα «Εγκέφαλος, συνείδηση, ελευθερία βούλησης» την οποία διοργανώνει το A’ Τμήμα Βραχείας Νοσηλείας του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, όπωςμετέδωσε το Αθηναϊκό Πρακτορείο.
«Η συνείδηση του ανθρώπου αποτελεί προϊόν φυσικής δραστηριότητας του εγκεφάλου και έχει σχέση με την επίγνωση του ίδιου του υποκειμένου αλλά και του κόσμου. Στο πλαίσιο της συνείδησης ο άνθρωπος έχει επίγνωση των εμπειριών του, επινοεί, εκφράζεται, δημιουργεί , επικοινωνεί, έχει εσωτερική ζωή, ενώ μέσω της συνείδησης ξεχωρίζει από τα άλλα έμβια όντα. Αν και ο τρόπος παραγωγής συνείδησης αποτελεί ένα σημαντικό ερμηνευτικό πρόβλημα, γνωρίζουμε ότι η συνείδηση υποβοηθείται από την μνήμη και το συναίσθημα, ενώ σημαντικό ρόλο στη διερεύνησή της έπαιξε η ανάπτυξη της γλώσσας» επισημαίνει σε ανακοίνωσή του ο ψυχίατρος-διευθυντής Α’ Τμήματος Βραχείας Νοσηλείας του ΨΝΘ Δημήτρης Σκαραγκάς.
Από τα μέσα της δεκαετίας του ΄70 διάφοροι γνωστικοί νευροεπιστήμονες βασιζόμενοι σε κάποια πειραματικά δεδομένα από ηλεκτροεγκεφαλογραφήματα αμφισβήτησαν την ύπαρξη ελεύθερης βούλησης , κάποιοι μάλιστα ισχυρίστηκαν ότι «η ελεύθερη βούληση αποτελεί μια ψευδαίσθηση , ένα καπρίτσιο του νου για να ικανοποιήσει την αυταρέσκειά του, ενώ στην πραγματικότητα ο εγκέφαλος λειτουργεί ως αυτόματο και σχεδιάζει τις πράξεις μας πριν από μας για μας». Ωστόσο πολλοί άλλοι επιστήμονες δίνοντας μια διαφορετική ερμηνεία ισχυρίστηκαν ότι τα πειράματα που έγιναν δεν αποδεικνύουν την απουσία ελεύθερης βούλησης διότι τα ηλεκτροεγκεφαλογραφικά ευρήματα παρερμηνεύτηκαν.
«Κατά την άποψή μας ο εγκέφαλος του ανθρώπου αποτελεί ένα υπερπολύπλοκο σύστημα και στο πλαίσιο αυτής της πολυπλοκότητας αυτοοργανώνεται και αυτοκαθορίζεται παράγοντας τις νοητικές λειτουργίες και τη συνείδηση. Ο αυτοκαθορισμός προσδίδει τη δυνατότητα στον εγκέφαλο να παράγει τη νόηση και τη συνείδηση, ώστε τελικά η αυτονομία του εγκεφάλου να προσδιορίζεται ως ταυτολογία της έννοιας «αυτονομία του ατόμου», η οποία προσδίδει στο άτομο την ιδιότητα της ελεύθερης βούλησης» λέει ο κ. Σκαραγκάς.
Τέλος ο κ. Σκαραγκάς χαρακτηρίζει ως αβάσιμες τις ιδέες της κοινωνιοβιολογίας , σύμφωνα με τις οποίες κάθε κοινωνική και πολιτισμική συμπεριφορά του ανθρώπου είναι προκαθορισμένη από τα γονίδια.
«Οι ισχυρισμοί, της κοινωνιοβιολογίας, ότι κάθε κοινωνική, πολιτισμική συμπεριφορά των ανθρώπων είναι αποτέλεσμα εξελικτικών διαδικασιών εκατομμυρίων χρόνων, θεωρήθηκαν απολύτως αβάσιμες, διότι δεν υπάρχει δυνατότητα μέτρησης των δυνάμεων επιλογής που δρουν στα γονίδια, διότι οι δυνάμεις αυτές είναι πολύ ασθενείς και έτσι δεν υπάρχει τρόπος να επικυρώσουμε ή να απορρίψουμε τις ιδέες αυτές» καταλήγει ο κ. Σκαραγκάς.
real.gr
