ΕΡΕΥΝΑ - ΤΟΜΗ ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΟΡΦΩΝ ΚΑΡΚΙΝΟΥ, ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ
Ολες οι βαριές κληρονομικές ασθένειες βρίσκονται σε διαδικασία θεραπευτικής αντιμετώπισης σε εργαστηριακό επίπεδο από την ερευνητική ομάδα Δομικής Βιολογίας του καθηγητή του Βιολογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Κρήτης και ερευνητή του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (Ι.Τ.Ε.), Μιχάλη Κοκκινίδη, η έρευνα του οποίου σε συνεργασία με άλλες ερευνητικές ομάδες φέρνει επανάσταση στη θεραπεία κρίσιμων ασθενειών που ταλαιπωρούν εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.
Η δομική ευελιξία της πρωτεΐνης scPvull είναι σημαντική για τη λειτουργία τηςΤαυτόχρονα υπάρχουν εντυπωσιακά αποτελέσματα στον τομέα του καρκίνου, αφού προσδιορίστηκαν για πρώτη φορά δομές πρωτεϊνών, οι οποίες ευθύνονται για την εκδήλωση καρκίνων και με βάση αυτές τις δομές ανοίγει ο δρόμος για νέο σχεδιασμό αποτελεσματικών φαρμάκων. Ενα άλλο ερευνητικό πρόγραμμα με εξαιρετικά αποτελέσματα αφορά τα λεγόμενα εκκριτικά συστήματα τύπου ΙΙΙ, των παθογόνων μικροβίων, όπου τα ερευνητικά αποτελέσματα δίνουν τη δυνατότητα για τον σχεδιασμό αντιμικροβιακών φαρμάκων που θα αντιμετωπίζουν πολλές, ανθρώπινες, ζωικές και φυτικές ασθένειες.
Γονιδιακές βλάβες
**Κύριε Κοκκινίδη, τι ακριβώς αφορά η έρευνά σας και τι καινούργιο κομίζει επιστημονικά πάνω στις βαριές κληρονομικές ασθένειες;
**«Οι βαριές κληρονομικές ασθένειες που σχετίζονται με γονιδιακές βλάβες μπορούν να θεραπευτούν ολοκληρωμένα και αποτελεσματικά μόνο μέσω αποκατάστασης της ελαττωματικής γονιδιακής λειτουργίας.
Η βιολογική διαδικασία του "ομόλογου ανασυνδυασμού" αποτελεί το κατάλληλο εργαλείο προς τον σκοπό αυτό, αλλά η εφαρμογή του στην πράξη περιορίζεται από χαμηλή αποδοτικότητα σε μοριακό επίπεδο. Η αποδοτικότητα αυτή μπορεί όμως να βελτιωθεί δραστικά (περίπου 1 εκατομμύριο φορές) εάν με χρήση ειδικών ενζύμων κοπούν και οι δύο κλώνοι του DNA. Στην πράξη η χειρουργική αυτή επέμβαση στο ανθρώπινο DNA απαιτεί ένζυμα των οποίων η ικανότητα να αναγνωρίζουν κατάλληλες θέσεις κοπής υπερβαίνει κατά πολύ τις δυνατότητες των φυσικών ενζύμων που δεσμεύουν και αλληλεπιδρούν με DNA. Εξαιρετικά σημαντική πρόοδος έχει επιτευχθεί πρόσφατα στο πεδίο αυτό από την ερευνητική μας ομάδα της Δομικής Βιολογίας του Βιολογικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Κρήτης και συνεργαζόμενης με το Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας (Ι.Τ.Ε.).
Στο πλαίσιο ανάπτυξης μοριακών εργαλείων για επεμβάσεις στο DNA συντονίσαμε ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα σε συνεργασία με εταιρείες και ερευνητές από τα σημαντικότερα ευρωπαϊκά ερευνητικά κέντρα. Η καινοτομία της ομάδας μας βασίζεται στον ανασχεδιασμό (με μεθόδους μοριακής βιολογίας) ενζύμων που πραγματοποιούμε στο εργαστήριό μας, προσδίνοντας νέες και εξαιρετικά βελτιωμένες ιδιότητες αναγνώρισης του DNA σε επιλεγμένα ένζυμα. Μεσοπρόθεσμα τα ένζυμα αυτά θα δοκιμαστούν σε διάφορες περιπτώσεις ασθενειών.
Αλλη κατεύθυνση της έρευνάς μας στον ευρύτερο τομέα πρωτεϊνών που συνδέονται με DNA αφορά πρωτεΐνες που σχετίζονται σε διάφορα επίπεδα με την εμφάνιση καρκίνου. Η έρευνα στον τομέα αυτό έχει ήδη πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα».
**Τι γίνεται στον τομέα αυτό;
**«Προσδιορίσαμε δομές πρωτεϊνών που σχετίζονται με εκδήλωση καρκίνου. Με βάση τις δομές αυτές θα προχωρήσουμε στον σχεδιασμό φαρμάκων για διάφορες μορφές καρκίνου».
**Εχετε αναπτύξει ερευνητική δραστηριότητα και πάνω στους μηχανισμούς των παθογόνων μικροβίων;
**«Ενα δεύτερο σημαντικό πρόγραμμα της ερευνητικής ομάδας μας αφορά τα εκκριτικά συστήματα τύπου ΙΙΙ, των παθογόνων βακτηρίων, ένα κρίσιμης σημασίας μηχανισμό έκκρισης τοξικών πρωτεϊνών, ο οποίος σχετίζεται με ένα τεράστιο αριθμό ασθενειών σε ανθρώπους ζώα και φυτά.
Σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες του Πανεπιστημίου Κρήτης διαλευκάνθηκαν οι δομές και λειτουργίες πολυάριθμων πρωτεϊνών που παίζουν έναν κεντρικό ρόλο στην διαδικασία της έκκρισης. Πολυάριθμες εργασίες των ερευνών της ομάδας μας πάνω στα εκκριτικά συστήματα έχουν δημοσιευτεί σε κορυφαία διεθνή επιστημονικά περιοδικά».
